Meclis'e '14 bin kişinin öldüğü Zilan Katliamı araştırılsın' talebi

TBMM'nin Dersim olaylarının araştırılması için komisyon kurması, Cumhuriyet'in ilk yıllarında yaşanan benzer olaylar için de mağdurları harekete geçirdi.
Meclis Dilekçe Komisyonu'na başvuran Sedat Ulugana isimli bir vatandaş, 1930'da dedesi ve amcasının da yer aldığı 44 köyden 14 bini aşkın köylünün öldürüldüğünü iddia ettiği Zilan olayının araştırılmasını istedi.


Ulugana, dilekçesinde şu ifadelere yer verdi: "1930 Zeylan hadisesi üzerine Zeylan Deresi ve Hacıderi Deresi mıntıkalarında 44 köyün ahalisinin Nevala Fede, Cebeli, Mılk, Mirşud isimli yerlere askerler tarafından kafile kafile getirilip kurşuna dizilmesi, yöre halkı nezdinde hâlâ ağıtlar eşliğinde dillendirilmektedir. Dönemin yarı resmi gazetesi olan Cumhuriyet Gazetesi'nin 13 Temmuz 1930 tarihli nüshasında 15 binden fazla insanın öldürüldüğü söylenmektedir. Genelkurmay'ın geçmiş senelerde yayınlamış olduğu Kürt İsyanları adlı kitap serisinin Zeylan babında 1.000 kadar isyancıdan bahsedilmektedir. Bütün isyancıların öldürüldüğünü farz edersek yine de 14 bin civarında sivilin öldürüldüğü anlaşılıyor."

Katliamdan sağ kurtulanlardan bazılarının halen hayatta olduğunu belirten Ulugana, söz konusu tanıkların görüntü ve ses kayıtlarıyla, dönemin fotoğraflarının kendisinde yer aldığını, komisyonun talep etmesi halinde verebileceğini de kaydetti.

Ağrı'daki Kürtlerin ayaklanması üzerine, 13 Temmuz 1930 tarihinde hükümetin askerî operasyon düzenlediği, kaçan köylülerin sığındığı Van'ın Erciş ilçesi Zilan Vadisi'ne yapılan operasyon sonucu 14 bin civarında köylünün öldürüldüğü iddia ediliyor. Cumhuriyet Gazetesi'nin 16 Temmuz 1930 tarihli nüshasında, olaylar şöyle anlatılıyor: "Ağrı Dağı tepelerinde tayyarelerimiz şakiler üzerine çok şiddetli bombardıman ediyorlar. Ağrı Dağı, ateş içinde inlemektedir. Türk'ün demir kartalları, asilerin hesabını temizlemektedir. Zeylan Deresi, ağzına kadar ceset dolmuştur."

HABİB GÜLER ANKARA   -   19.06.2012